Op 20 september vond het jaarcongres “Ervaringsdeskundigheid in het sociaal domein” plaats. Een event georganiseerd door Zorg+Welzijn, bedoeld voor beleidsmakers, ervaringswerkers en hulpverleners. Collega Katie Jayne Eppenhof, jongerenwerker/ervaringsdeskundige bij R-Newt was als professional uitgenodigd om iets te vertellen over haar ervaringen met het invoeren van ervaringsdeskundigheid binnen R-Newt. Ze vertelde onder andere over waar je begint als je ervaringsdeskundigheid gaat uitrollen binnen je organisatie. Maar ook over waar zij én de organisatie in de praktijk tegenaan liepen. Hoe ondersteun je bijvoorbeeld de positie van ervaringsdeskundigen?
“Er kwam veel meer bij kijken dan ik had ingeschat”
Katie zette haar eigen ervaringen al in het jongerenwerk in, toen ze 5 jaar geleden aan de slag ging met het inbedden van ervaringsdeskundigheid bij R-Newt. Haar ervaringen als individu, maar ook haar ervaringen vanuit de opleiding Ervaringsdeskundigheid (die ze eerder volgde). “Al snel kwam ik erachter dat er heel veel meer bij de implementatie kwam kijken dan ik had ingeschat. Op allerlei niveaus. Zowel beleidsmatig, als richting de doelgroep. Ik liep hier destijds wat op vast, omdat ik niet goed wist waar te beginnen en ik het liefst alles tegelijk aan zou pakken.”
Meer en meer jongeren krijgen een stem
Katies ervaring is dat het jongerenwerk en de werkwijze van R-Newt erg goed aansloten bij de aanpak van ervaringsdeskundigen. Er werden in de afgelopen jaren veel successen behaald met de doelgroep jeugd. Meer en meer jongeren krijgen de laatste jaren een stem. Zo werd de waarde van ervaringskennis steeds duidelijker.
Stapje voor stapje
Ook blijken er onwijs veel jongerenwerkers (sociaal werkers) te zijn met eigen ervaringen die deze (nog) niet deskundig inzetten. “R-Newt heeft een mooi toekomstplan waarin is opgenomen hoe wij (ook intern) mensen meer de ruimte willen geven om zich hierin te ontwikkelen. We starten hiervoor klein. Wij geloven erin dat je op deze manier meer draagvlak creëert. Het moet stapje voor stapje ingezet worden. Op die manier draag je het samen en wordt de waarde van de samenwerking ook gevoeld.”
Katie, wat is jouw boodschap?
“We moeten het samen doen, sociaal werkers en ervaringsdeskundigen. Het is belangrijk dat we elkaars waarde inzien en ook weten hoe we elkaar kunnen versterken. Het is een proces waar jaren overheen kunnen gaan, dus we moeten niet te snel gaan. Ook moeten we kijken naar wat onze organisatie hierin nodig heeft. Kijk dan vooral ook naar wie we al in dienst hebben. We hebben met elkaar al heel veel waardevolle ervaringskennis. Kijk hoe we die professioneel kunnen inzetten en wat collega’s daarvoor nodig hebben.”
Hoe wordt hier binnen R-Newt aan gewerkt?
Binnen R-Newt wordt in alle teams de waarde van ervaringsdeskundigheid besproken. Ook wordt er bekeken welke werkers zichzelf verder willen verdiepen in de inzet van hun eigen ervaringskennis. Met deze collega’s wordt via intervisies een verdiepingsslag gemaakt met de bedoeling om te kijken wat er verder nodig is om te staan waar ze willen staan. Ook gaan we met stagiaires in gesprek over het inzetten van je eigen ervaring: wat neem je mee vanuit jezelf?
Wat wil je met jouw verhaal bereiken?
“Ik hoop dat onze organisatie een beleid gaat ontwikkelen rondom de inzet van ervaringsdeskundigen. En dat er in het welzijnswerk vaker met ervaringsdeskundigen gewerkt kan worden. Ook zou ik het mooi vinden als de kloof tussen ervaringsdeskundige en sociaal werkers verkleind wordt, zodat sociaal werkers ook de mogelijkheid krijgen om hun eigen ervaring en de inzet hiervan te verkennen. Tenslotte hoop ik dat we in het welzijnswerk een doorontwikkeling maken met betrekking tot het inzetten van ervaringsdeskundigen. Het is naïef om te denken dat we de connectie met mensen maken door alleen theorie in te zetten. Mensen hoop en perspectief bieden is ook iets waardevols en ik ben van mening dat mensen die hun eigen ervaring inzetten dit ook zeker kunnen bieden.”
Wat is ervaringsdeskundigheid?
Een ervaringsdeskundige is iemand die deskundig is geworden op een bepaald terrein door eigen ervaring; doordat diegene het zelf heeft meegemaakt. Er is dus geen opleiding voor nodig, al zijn er opleidingen die mensen met ervaringskennis opleiden tot gediplomeerde ervaringsdeskundigen.
Je kunt het ook als volgt formuleren: een persoon die met zijn ervaringen anderen die hetzelfde ervaren helpt om er doorheen te komen.
Bijvoorbeeld: Een ervaringsdeskundige jongere gebruikt zijn/haar eigen ervaring om een ander te kunnen helpen. Denk aan een jongere met ervaring in de jeugdhulp die zich inzet als maatje van een andere jongere in de jeugdhulp. Of een jongere die bekend is met psychische problemen en die zijn ervaring gebruikt. De thematiek kan heel erg variëren, maar de overeenkomst in alles is dat je iets hebt doorstaan en dat je herstel hebt meegemaakt. Of zoals Katie het zelf verwoord: “Je hebt in een put gezeten en bent eruit gekomen. Een ander kan jou vanuit die positie hoop en perspectief bieden. Dat hoeft niet groot te zijn; je kunt op hele kleine onderwerpen verbinding, erkenning en herkenning creëren.
