“Mijn naam is Gina ten Wolde, 26 jaar en inmiddels succesvol afgestudeerd als sociaal werker. Het afgelopen half jaar heb ik mij ingezet voor mijn afstudeeronderzoek met als thema jonge mantelzorgers. Tegenwoordig wordt er veel van jongeren verwacht: ze moeten een opleiding of studie volgen, schoolgeld of collegegeld betalen, een diploma halen binnen een bepaalde tijd, een bijbaantje hebben, op zichzelf gaan wonen. Het blijkt voor een ‘normale’ jongere al zwaar om die zaken te combineren, laat staan wanneer je nog een familielid hebt waarvoor je graag wilt zorgen of waar je je zorgen over maakt.”
“Het onderwerp jonge mantelzorgers heeft mij altijd persoonlijk aangetrokken en daarom vond ik de keuze ook niet zo moeilijk om hier mijn afstudeeronderzoek over te doen. Zelf voelde ik namelijk ook de druk van die genoemde factoren en ben ik ook jonge mantelzorger geweest van mijn vader. Vorig jaar is mijn vader overleden aan de gevolgen van Alzheimer. Deze ervaring is verdrietig, maar ondanks alles wel erg waardevol. Ik heb me namelijk voorgenomen anderen te willen helpen met mijn ervaring. Ook in de toekomst wil ik me blijven inzetten voor jonge mantelzorgers.”
“Mijn onderzoek ging over de rol van het jongerenwerk met betrekking tot het signaleren, monitoren en aansluiten bij de ondersteuningsbehoeften van jonge mantelzorgers tussen de 15 en de 25 jaar. Waarom het jongerenwerk? Het jongerenwerk is er op een laagdrempelige wijze voor (kwetsbare) jongeren. Jonge mantelzorgers kunnen ook kwetsbaar zijn, vooral als zij naast hun zorgtaken ook nog naar school gaan en een sociaal netwerk willen bijhouden.”
“Uit de resultaten van mijn onderzoek is onder andere gebleken dat maar één van de vier geïnterviewde jonge mantelzorgers op de hoogte is van het huidige ondersteuningsaanbod voor mantelzorgers. Echter blijkt dat dit aanbod niet passend is bij de leeftijd van deze betreffende jonge mantelzorger. Alle vier geïnterviewde jonge mantelzorgers hebben juist behoefte aan een ondersteuningsaanbod dat passend is bij hun leeftijd, interesse en leefsituatie. Uit de resultaten van interviews met vijf jongerenwerkers en vier mantelzorgconsulenten blijkt dat de geïnterviewde jongerenwerkers hun rol al invullen door op een laagdrempelige manier het contact aan te gaan zonder eerst een agenda op te stellen. Ze zijn actief op plekken waar jongeren zijn en komen, waaronder dus ook jonge mantelzorgers. Uit de resultaten blijkt dat de expertise die de geïnterviewde jongerenwerkers bezitten rondom jonge mantelzorgers vooral voortkomt uit hun affiniteit en ervaringsdeskundigheid. Collega-jongerenwerkers die deze affiniteit en ervaringsdeskundigheid niet hebben, kunnen hierdoor moeilijker een link leggen met jonge mantelzorgers. Er is meer duurzame deskundigheidsbevordering, inzet van ervaringsdeskundigheid en duurzame aandacht en samenwerking nodig om de werkwijze van het jongerenwerk uit te breiden als het gaat om het signaleren, monitoren en aan sluiten bij ondersteuningsbehoeften van jonge mantelzorgers. Op dit moment wordt er nog onvoldoende samengewerkt tussen mantelzorgconsulenten en jongerenwerkers. Daarnaast is het van belang dat jonge mantelzorgers een vast onderwerp wordt op de agenda. Daarom is het hoofdthema van de aanbevelingen duurzame aandacht en samenwerking.”
Katie Eppenhof is jongerenwerker in de gemeente Haaren en zet zich in voor jonge mantelzorgers. Katie: “We organiseren in de Week van de Jonge Mantelzorger een activiteit. We zijn op dit idee gekomen omdat we het belangrijk vinden om deze groep jongeren ook in het zonnetje te zetten. Er wordt vaak gekeken naar de mensen die hulp vragen, maar de mensen die eromheen staan, worden vaak niet gezien. Samen met de mantelzorgerondersteuner in de gemeente Haaren hebben wij erover nagedacht wat een mooie eerste kennismaking zou zijn. We vinden het ook niet het belangrijkst om te praten over alle problematieken in het gezin; we willen juist dat de jongeren even kunnen ontspannen. Natuurlijk is er wel de mogelijkheid om het erover te hebben, mochten ze dit willen. Ook hebben ze de mogelijkheid om eventueel een vriendje of vriendinnetje mee te nemen, maar de focus ligt voor ons wel op de ontspanning van de jongeren die het nodig hebben. We hebben ervoor gekozen om niet de term jonge mantelzorgers te gebruiken. Na veel kletsen met jongeren kwamen we erachter dat jongeren zich hier niet in willen herkennen. We proberen het deze keer met de term ‘helpende held’. We hopen dat jongeren zichzelf hierin wel herkennen, of dat familieleden of vrienden hen hierin herkennen en erop wijzen dat ze kunnen komen.”
“Zelf word ik steeds bewuster van de jonge mantelzorgers die ik tegenkom in het werk. De eerste jaren in het werkveld keek ik vaak bewust naar de hulpvrager en lette ik niet goed op bijvoorbeeld broers of zussen. Dit begint voor mij nu steeds meer op mijn netvlies te komen. Het is een omslag die we met zijn allen moeten maken. Daarbij besef ik ook goed dat het lastiger is om deze groep te herkennen, dit omdat zij zichzelf vaak ook niet herkennen in deze term. Logisch ook, wie wil zich daarmee bezighouden op die leeftijd? Zelf besefte ik eigenlijk pas toen ik met de definities bezig was, dat ik zelf vroeger ook jonge mantelzorger was, maar dit nooit heb door gehad. Er voor je familie zijn is iets wat je ‘gewoon doet’ en piekeren over je familie hoort ‘er gewoon bij’. Nu achteraf merk ik dat dit niet zo is, maar dit geeft wel aan hoe lastig het is om een groep te bereiken, die zichzelf niet herkent in de termen die worden gebruikt. Ik denk dat we met zijn allen enorm veel jonge mantelzorgers tegenkomen in het werk, maar het niet zo zien. Het is een bewustwordingsproces, waarin alle kleine stapjes die worden gezet een groot verschil kunnen maken.”
Katie vervolgt: “Het is erg belangrijk om aandacht te schenken aan deze ‘niet-geziene’ groep. Dit omdat het jongeren kan versterken om met elkaar in contact te zijn, ondersteuning te krijgen en te ervaren dat ze het niet allemaal alleen hoeven te doen. Er zijn mogelijkheden voor deze jongeren, om hen taken te verlichten en om te zorgen dat deze jongeren ook ‘gewoon’ zelf jong mogen zijn. Jonge mantelzorger zijn, kan heel veel invloed hebben op je ontwikkeling als persoon, wat automatisch weer invloed heeft op je latere leven. Iedereen verdiend het om gezien te worden, ook degene die zo druk bezig zijn met een ander, dat ze geen tijd hebben om zichzelf te zien.
Martha Mensen, jongerenwerker in Dordrecht, zet zich ook in voor jonge mantelzorgers. Martha: “Vanuit MEE Drechtsteden ken ik de mantelzorgmedewerker. Zij vroeg mij of R-Newt iets voor jonge mantelzorgers wilde organiseren. Dit heb ik gedaan, samen met een aantal stagiairs en jonge mantelzorgers. De naam ‘jonge mantelzorger’ is misschien niet zo pakkend, maar dat maakt niet uit want het gaat erom dat je als jonge mantelzorger weet dat je niet alleen bent. Doordat ik deze activiteit organiseer, leer ik steeds meer over wie nou die jonge mantelzorgers zijn. En dat zijn veel meer jongeren dan je doorhebt!”
