Ongeveer een kwart van de kinderen en jongeren tot 25 jaar in Nederland is jonge mantelzorger. Zij groeien op met iemand in hun directe omgeving met een chronische ziekte, beperking, psychische kwetsbaarheid en/of verslaving. Dat kan een ouder zijn, een broer of zus, maar ook een grootouder of goede vriend. Jonge mantelzorgers hebben vaak extra (zorg)taken, maken zich regelmatig zorgen en missen soms zorg en aandacht voor zichzelf – meer dan hun leeftijdsgenoten zonder zorgsituatie thuis. Dit kan invloed hebben op hun ontwikkeling gedurende het mantelzorgen op jonge leeftijd maar ook op het verloop van hun verdere leven. Mede door inzet van ervaringsdeskundigen hebben wij bij R-Newt expertise op dit onderwerp, voor zowel jongeren die voor iemand zorgen als de omgeving van jonge mantelzorgers.
Maak jij je wel eens zorgen over familieleden die ziek, beperkt, verslaafd of in de war zijn? Wil jij graag thuis helpen of wordt er vaak aan je gevraagd of jij thuis kan helpen? Dan ben jij net als 1 op de 4 jongeren in Nederland een mantelzorger. Dat brengt je heel veel moois en is dankbaar werk, maar het kan soms ook behoorlijk pittig zijn.
Hoe weet ik of ik jonge mantelzorger ben?
Als je opgroeit met ziekte en zorg thuis, als één van je gezinsleden langdurig ziek is, een lichamelijke of verstandelijke beperking, psychische problemen of een verslaving heeft, dan ben je een jonge mantelzorger. Je zorgt misschien voor je vader, moeder, broer of zus en je houdt rekening met hun ziekte of beperking of je maakt je zorgen over de situatie thuis. En soms is de ziekte spelbreker doordat plannen onverwacht niet door kunnen gaan. Je hoeft dus niet echt voor iemand te zorgen om toch jonge mantelzorger te zijn. (bron: JMZ Pro)
Even ontspannen?
We snappen dat er een grote last op jouw schouders ligt als je thuis vaak nodig bent. Daarom is het des te belangrijker dat jij zelf af en toe ontspant! Bijvoorbeeld door te sporten, te gamen of iets leuks met anderen te doen. Bij R-Newt kan je terecht voor uiteenlopende activiteiten die je samen met leeftijdgenootjes kan ondernemen. Op deze pagina vind je per gemeente of dorp een overzicht van onze activiteiten. Kom gerust een keer langs of stuur een berichtje voor meer info. Je bent welkom!
Luisterend oor
Bij R-Newt zijn we gespecialiseerd in de ondersteuning van mantelzorgers. Wist je dat een paar van onze jongerenwerkers zélf mantelzorger zijn of zijn geweest? Zij snappen jou dus goed. Onder anderen Jolijn en Koray zijn er voor je, bijvoorbeeld met een luisterend oor, advies of om je te koppelen aan andere kinderen die ook voor een familielid zorgen. Scroll naar beneden op deze pagina om contact op te nemen met Jolijn of Koray.
Ken jij iemand die jonge mantelzorger is? Wijs hem of haar gerust op R-Newt! Wij hebben expertise in huis als het gaat om oog hebben voor jonge mantelzorger. Wist je dat een deel van onze collega’s zélf jonge mantelzorger is (geweest)? Zij weten als geen ander hoe jongeren die zorgen voor een ander hebben zich voelen.
Koray is aanspreekpunt voor jonge mantelzorgers, maar we hebben bij R-Newt nog meer jongerenwerkers die alles weten van mantelzorg en wat daarbij komt kijken. Uit ervaring weten wij dat jonge mantelzorgers niet altijd naar een activiteit speciaal voor jonge mantelzorgers willen. Liever willen zij deel uitmaken van een groep waar de nadruk even niet ligt op het zorgen-voor. Ze willen ‘gewoon’ meedoen en even weg kunnen zijn uit de thuissituatie. Bij R-Newt organiseren we talloze activiteiten voor kinderen en jongeren van alle leeftijden waarbij dit kan. Check ons activiteitenoverzicht en neem contact op met de betrokken jongerenwerkers.
Wat werkt bij het ondersteunen van mantelzorgers?
De vier aandachtpunten bij het ondersteunen van mantelzorgers zijn vinden, versterken, verlichten en verbinden (VNG & Movisie, 2014).
Vinden
Bij vinden draait het om het bereiken van jonge mantelzorgers en hun gezinnen. Dit is een voorwaarde voor de aandachtspunten versterken, verlichten en verbinden. Hier staat onder meer bewustwording van mantelzorgers centraal.
Versterken
Bij versterken gaat het om de vraag hoe jonge mantelzorgers en hun gezinnen meer ruimte en vrijheid ervaren in hun situatie? Denk hierbij aan bijvoorbeeld interventies gericht op het versterken van de veerkracht van jonge mantelzorgers of gezinsgerichte interventies die aandacht besteden aan de positie van de mantelzorger in het gezin.
Verlichten
Het verlichten van jonge mantelzorgers en hun gezinnen gaat over mogelijkheden om even geen zorgtaken te hoeven doen. Verlichten gaat over de ondersteuning van jong mantelzorgers door hun sociale netwerk, vrijwilligers of professionals bij het uitvoeren van zorgtaken. Verlichten gaat ook over even vrijaf hebben van de zorgsituatie, bijvoorbeeld door ontspanning voor de jonge mantelzorger. Ook gaat het over het verlichten van ouders van mantelzorgers, zodat zij meer ruimte en aandacht hebben voor de mantelzorger zelf.
Verbinden
Verbinden gaat over de samenwerking tussen verschillende professionals, zoals onderwijs-, zorg- en welzijnsprofessionals. Het gaat zowel over de samenwerking tussen organisaties, als de samenwerking van professionals met jonge mantelzorgers, het gezin en hun sociale netwerk.
Tips voor professionals
- Heb oog voor de betrokken kinderen en jongeren bij de zorgvragers waar je een intake doet of die je ondersteunt. Een jonge mantelzorger is gewend dat het om de zorgvrager draait en dat daar ook vaak
naar gevraagd wordt. Ga eens met hen in gesprek en vraag hoe het met hen gaat. - Wees je ervan bewust dat kinderen en jongeren die met ‘volwassen’ problemen te maken hebben cognitief nog niet in staat zijn te reflecteren op hun eigen situatie en de gevolgen daarvan op hun eigen leven in te zien. Des te belangrijker is het dat professionals hen helpen om inzicht te krijgen in hun situatie.
- Kinderen en jongeren vertellen niet direct wat hen bezighoudt. Hier is vertrouwen en tijd voor nodig. Kinderen en jongeren kunnen het gevoel hebben hun gezinslid af te vallen wanneer zij spreken over hun situatie.
- Jonge mantelzorgers willen vaak niet dat er veel verandert of dat iemand alles overneemt. Hun verhaal kwijt kunnen is al fijn. Vraag de jonge mantelzorger waar hij of zij behoefte aan heeft, naar wat hen kan helpen om te kunnen blijven deelnemen aan de dagelijkse dingen die voor hen belangrijk zijn en kijk sámen wat er mogelijk is.
- Als je je zorgen maakt om een kind of jongere die opgroeit als mantelzorger, bespreek dit dan met hen, hun ouders en/of je collega’s.
Jonge mantelzorgers in beeld
In deze mini-docu vertellen drie jongeren over hun ervaring als jonge mantelzorger. Een dankbare taak!
Veel jonge mantelzorgers kunnen niet onbezorgd kind of jongere zijn. Door de zorgtaken blijft er minder tijd over voor schoolwerk en vrienden. En door stress en onzekerheid kunnen ze zélf kampen met psychische of fysieke klachten. Zoals bij Mitch van den Broek (24).
Koray is er nu niet…
1 op de 4 jongeren is mantelzorger en thuis nodig. Dat betekent dat er in elke klas zeker drie tot vier kinderen zitten die thuis voor een familielid zorgen. Dat is veel! Om jongeren te laten weten dat ze niet alleen zijn, heeft R-Newt de campagne ‘… is er nu niet’ ontwikkeld. Middels deze campagne willen we bewustwording creëren rondom jongeren die thuis zorgtaken verrichten. Zo wordt het voor de omgeving (vrienden, leraren, buren) hopelijk makkelijker om een mantelzorger te herkennen en hiermee om te gaan. De jongeren zélf willen we laten voelen dat ze er niet alleen voor staan en dat R-Newt er voor ze is. Bijvoorbeeld met een luisterend oor, advies, koppeling met andere jongeren of het meedoen aan leuke, ontspannende activiteiten.
Deze campagne is mede mogelijk gemaakt door Gemeente Tilburg.
Handige links en documenten
- Mantelzorgondersteuning ContourdeTwern
- Brochure ‘Jonge mantelzorgers in beeld’
- Kerncijfers jonge mantelzorgers in Nederland
- Publicatie ‘Bezorgd naar school’
- Ervaringsverhalen jonge mantelzorgers
- Brussenbeweging
- Ouder van mijn Ouders
- Kinderen van ernstig zieke ouders (KIEZO)
- Kinderen van Ouders met Psychische Problemen (KOPP) en Kinderen van Ouders met Verslavingsproblemen (KOV)
- Met Zonder Ouders-community
- Podcast preventie KOPP/KOV-groep
- Preventieve cursussen en trainingen GGz Breburg
Onze activiteiten: je bent welkom!
DJ | Studio
Voetbal Oranjeplein
Voetbal | Cruijffcourt
Bikse Bunker | Hilvarenbeek
Game avond
Inloop en Studio Frutzel | Boxtel
Contact met een jongerenwerker? Koray weet alles over mantelzorg en is er voor je!
Koray Tibukoglu
Sociaal werker